Bezrobocie na terenie całego powiatu lubaczowskiego jest wciąż dużym problemem, dotyczy około 17 % mieszkańców. Nie lepiej statystyka ta wygląda w gminie Lubaczów – tu około 900 osób pozostaje bez pracy. Stąd realizowana polityka społeczna i powstanie samorządowego Centrum Integracji Społecznej (CIS) w Dąbrowie, pierwszego takiego ośrodka na Podkarpaciu.
    Jak poradzić sobie z bezrobociem w nieuprzemysłowionej gminie, co zrobić by zaktywizować zawodowo mieszkańców, jak wykorzystać istniejący potencjał społeczny, turystyczny i kulturowy. Nad tymi zagadnieniami zastanawiali się wspólnie uczestnicy konferencji, która odbyła się 09.10.2012 r. w Dąbrowie. Wśród zaproszonych gości obecni byli Wiceprezes Zarządu Fundacji Pomocy Wzajemnej „Barka”, kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej w Czarnkowie, Prezes Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej z Częstochowy, Dziekan Dekanatu Lubaczowskiego ks. Andrzej Stopyra, samorządowcy podkarpackich powiatów, gmin i miast, dyrektorzy jednostek wojewódzkich i partnerzy współpracujący z Centrum Integracji Społecznej.     
   - Dotychczasowe działania gminy w kierunku pomocy bezrobotnym nie przynosiły rezultatów, w tam stopniu, jak tego oczekiwaliśmy – prace interwencyjne, roboty publiczne i inne formy zatrudnienia rozwiązywały problem bezrobocia jedynie na krótki czas. Również szkolenia z programów unijnych – dawały doświadczenie, ale nie aktywizowały uczestników. Dlatego teraz postanowiliśmy zmienić kierunek i stworzyć własną instytucję - kształcącą, oferującą zatrudnienie czasowe i dającą nowe perspektywy zatrudnienia stałego lub prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Tak właśnie powstał CIS – tłumaczył we wstępie wójt Wiesław Kapel.
    - Wciąż niewiele jest podobnych miejsc, w których realizowana by była polityka ekonomii społecznej, dlatego uważam, że powstanie tego centrum jest bardzo ważnym momentem dla Podkarpacia. Jesteśmy bowiem u progu nowego paradygmatu, gdyż w związku z podjęciem wspólnego przedsięwzięcia – miejscowa społeczność potrafiła zorganizować sobie nowy rynek pracy. To kierunek, którym dziś podąża ekonomia – kierunek odpowiedzialnej solidarności między ludźmi, którzy uczą się integracji przynoszącej zysk społeczny i finansowy – tak o CIS-ie w Dąbrowie i nowych trendach w ekonomii mówiła Barbara Sadowska z Barki, współpracująca z gminą Lubaczów w zakresie wdrażania polityki społecznej i przeciwdziałania bezrobociu.  
   Praktykę w tym obszarze przedstawili również zaproszeni gości – Monika Piotrkowska z OPS z Czarnkowa, zajmująca się od kilkunastu lat opieką społeczną, współpracująca z sukcesem na terenie Wielkopolski z podobnym Centrum Integracji Społecznej, jak to - w Dąbrowie, oraz Zbigniew Sosiński - Prezes Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej TBS sp. z o.o. w Częstochowie – prowadzący współpracę podmiotów komunalnych z podmiotami gospodarki solidarnej.   
    Ważnym momentem podczas konferencji było uroczyste otwarcie i poświecenie warsztatu rzemieślniczego, przez ks. Andrzeja Stopyrę, również współpracującego z  dąbrowskim CIS-em. Uczestnicy spotkania obejrzeli też całe wyposażenie jednostki.
   Obecnie w Centrum Integracji Społecznej w Dąbrowie działają cztery warsztaty: gastronomiczny, rzemieślniczy, usług leśnych i porządkowych oraz opiekuńczy. Uczestniczy w nich 20 bezrobotnych. Codziennie pod okiem instruktorów uczą się nowych zawodów, by oferować swoje usługi na terenie całego powiatu. Możliwe jest to m.in. dzięki podpisanym porozumieniom o współpracy z wieloma instytucjami samorządowymi, publicznymi i pozarządowymi. Z pierwszych zamówień realizowane są – roboty leśne i porządkowe, opiekuńcze (nad osobami starszymi i wymagającymi pielęgnacji). Niedługo wykonane powinny być też ule dla miejscowych pszczelarzy, budki lęgowe dla Nadleśnictwa Lubaczów i kramy do prezentacji Kresowego Jadła z gminnego projektu. Swoich odbiorców w najbliższym czasie będą miały też usługi cateringowe i krawieckie.
    Działalnością pierwszego samorządowego CIS-u na Podkarpaciu interesuje się wiele instytucji i samorządów regionalnych. Wójt gminy jest również systematycznie zapraszany na spotkania o tematyce społecznej przedsiębiorczości, by tam przedstawiać swoją „dobrą praktykę” osobom pracującym nad jej wdrażaniem.
   Zainteresowanie CIS-em wybiega nawet poza granice kraju. 18 września br. do Dąbrowy przyjechała grupa osób z Anglii, Konga i Kenii, współpracująca z Fundacją „Barka”. Spotkanie pozwoliło zagranicznym gościom poznać zakres funkcjonowania dąbrowskiego centrum. Praktyczne przedstawienie tematu i dyskusja stały się dla nich kolejnym krokiem w budowaniu socjalnej przedsiębiorczości, kierowanej w formie merytorycznej pomocy do najbardziej potrzebujących w swoich rodzinnych krajach.
    Odnalezienie się na ograniczonym rynku pracy południowo - wschodniej Polski nie jest łatwym zadaniem. Samorządowcy z gminy Lubaczów od kilku lat zastanawiali się w jaki sposób pomóc osobom bezrobotnym, bez stałych dochodów lub bez specjalizacji, gdyż samo oczekiwanie na otwarcie przejścia granicznego Budomierz (PL) – Hruszew (UA) nie było doskonałą receptą na pozbycie się problemu bezrobocia.
   Faktem jest jednak, że wraz z otwarciem miejscowego przejścia spodziewane jest gospodarcze ożywienie, co według wójta Wiesława Kapla będzie najważniejszym czynnikiem zmniejszającym bezrobocie w tym obszarze.  
   Gmina zamierza wykorzystać tą szansę do rozwoju inwestycyjnego, w tym pozyskania przedsiębiorców (w planach jest stworzenie Lubaczowskiego Parku Inwestycyjnego), ale i do świadczenia usług, również takich do których w warsztatach przygotowywani są uczestnicy Centrum Integracji Społecznej. Z innych czynników należy wymienić – bliskość uzdrowiska Horyniec oraz turystyczne walory Roztocza. Stąd działania promocyjne gminy, by gospodarczo wykorzystać swoje otoczenie.
    - Widząc coraz większe zainteresowanie naszym obszarem - mówi wójt Kapel - postanowiliśmy rozwijać gminę w turystycznym kierunku. Popularny obecnie Festiwal Kultur i Kresowego Jadła w Baszni Dolnej, trasy turystyczne po gminie Lubaczów i gminie Horyniec, szlaki Sobieskiego po polsko-ukraińskim pograniczu, odnowione centra wsi i  obiekty kulturalne – to oprócz powstającej teraz Kresowej Osady  - nasze najważniejsze działania promocyjno-turystyczne.
   Z Kresową Osadą swoje plany wiążą też uczestnicy CIS. Liczą, że dzięki doświadczeniu znajdą w niej zatrudnienie, są też otwarci na założenie spółdzielni socjalnej, by po zakończeniu programu pomocowego nie zostać znów bez pracy.
   Faktem jest, że zawody, których się uczą potrzebne będą na co dzień w Kresowej Osadzie.
   Budowa tej inwestycji trwa od połowy 2012 r. w Baszni Dolnej. Będzie tu m.in. restauracja, oferująca „Kresowe Jadło” (przyp. red. markę tradycyjnych kulinariów gminy), pokoje noclegowe, muzeum multimedialne historii króla Sobieskiego i Huty Kryształowej, warsztaty rzemieślnicze dawnych zawodów lubaczowskich wsi, obiekty wystawowe, scena plenerowa i zagospodarowane w zieleni otoczenie.
   Potrzeba wymiany dobrych doświadczeń rośnie wraz z dalszym rozwojem ekonomii społecznej w gminie Lubaczów. Teraz współpraca z podmiotami o podobnym charakterze pozwoli na wypracowanie skutecznych rozwiązań, stąd konferencja jako teoretyczne wykorzystanie kontaktów, mających w przyszłości przełożyć się na sukces CIS w Dąbrowie.

   Gmina Lubaczów na wyposażenie i działalność w okresie pierwszych trzech miesięcy Centrum Integracji Społecznej w Dąbrowie uzyskała dofinansowanie ze środków Województwa Podkarpackiego

Tekst: Magdalena Błaszczak  
Zdjęcia: Magdalena Błaszczak