10 lutego 2013 r. minie 73 lata od pierwszej wielkiej deportacji obywateli Polski w głąb ZSRR – „na Sybir”. Objęła ona przede wszystkim polskich osadników wojskowych, służbę leśną oraz cywilnych kolonistów. W kwietniu 1940 r. kolejna deportacja objęła przedstawicieli polskich elit- urzędników, nauczycieli, sędziów, zaś w czerwcu wywózki na Syberię dotknęły Polaków i obywateli polskich pochodzenia żydowskiego ze środkowej i zachodniej części kraju, którzy po 1 września 1939 r. szukali na Kresach schronienia przed Niemcami.
W maju 1941 r. władze sowieckie podjęły decyzję o dalszym „oczyszczaniu” wschodnich ziem Rzeczpospolitej. W następnym miesiącu doszło do masowych deportacji obywateli państw nadbałtyckich wcielonych do ZSRR, a także mieszkających tam Polaków, zwłaszcza z Wileńszczyzny.
Liczba osób wysiedlonych na sowieckie tereny nie jest znana. Według różnych szacunków może to być od 320 tys. do 1,08 mln. Zagadnienia zsyłek na Syberię są w dalszym ciągu przedmiotem badan wielu historyków, a zwłaszcza Instytutu Pamięci Narodowej. Wielki Polak, Błogosławiony Jan Paweł II rzekł: „Naród, który traci pamięć – traci tożsamość”. Zadaniem IPN i nauczycieli historii jest przywracanie i utrwalanie pamięci o losach zesłanych, gdyż przez blisko 50 lat zagadnienia te były skrywane i przemilczane przez panujący układ polityczny.
Z inicjatywy Gminnego Ośrodka Kultury w Lubaczowie i Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, w dniu 22.01.2013 r. w Domu Kultury w Młodowie otwarto wystawę Pt. „Sybiracy – Zesłańcy – Deportowani”. Jej adresatami są mieszkańcy Młodowa i okolicznych miejscowości, a szczególnie dzieci i młodzież, uczniowie miejscowej szkoły, którzy dzięki temu na nową otworzą nieznane karty z historii narodu polskiego. Otwarcie wystawy poprzedził montaż słowno-muzyczny, przygotowany przez GOK w Lubaczowie, przy współudziale młodzieży z ZSP w Młodowie. Następnie mgr Bogusław Kleszczyński z IPN – współtwórca i jej kustosz – omówił zagadnienia dotyczące deportacji na Syberię, nawiązując również do przypadającej w tym dniu 150 rocznicy tragicznego w skutkach Powstania Styczniowego.
W otwarciu wystawy uczestniczyli również Pan Zdzisław Hadel – Prezes Koła Sybiraków w Lubaczowie oraz Pani Lidia Argasińska – Wiceprezes, która podzieliła się z zebranymi swoimi doświadczeniami i przeżyciami z tamtego okresu. Jej wspomnienia były szczególnie przejmujące, że będąc deportowaną jako 10-cioletnie dziecko i potrafiła zapamiętać wydarzenia z tamtych lat, by dziś przekazać je młodszym pokoleniom wcześniej jako nauczyciel- wychowawca młodzieży, a obecnie jako osoba często zapraszana na okolicznościowe spotkania poświęcone tej karcie historii.
Wystawę „Sybiracy – Zesłańcy – Deportowani” stanowią materiały dotyczące deportacji, przekazane przez osoby mieszkające obecnie w województwie podkarpackim, które były deportowane lub internowane w ZSRR. Jedna z 16 plansz zawiera fakty i bieżące informacje z działalności związku Sybiraków w kierunku zachowania pamięci o „Golgocie Wschodu”. Ekspozycja powędruje również do ZSP w Baszni Dolnej oraz placówki GOK w Załużu.
Zapraszamy do odwiedzenia i zapoznania się z jej treścią.
/GOK/