12 września 2016 r. w Podlesiu (dawnej Reichau) odbyło się spotkanie z okazji, przypadającej w tym roku, 160 rocznicy wybudowania domu modlitwy- pełniącego obecnie funkcje kościoła filialnego parafii rzymsko-katolickiej w Baszni Dolnej oraz domu pastora- dzisiejszego Centrum Edukacyjno-Kulturalnego „Pastorówka”. Został wówczas także wmurowany kamień węgielny pod budowę dzwonnicy, która kiedyś stanowiła element zabudowy sakralnej tej miejscowości.
W ramach planowanej akcji osadniczej w Galicji, zwanej później kolonizacją józefińska, w XVIII w. na terenie gminy Lubaczów założono m.in. osadę Reichau, dzisiejsze Podlesie. W 1856 r. osadnicy wybudowali dom modlitwy oraz dom pastora. 160 lat po tym wydarzeniu na uroczystości jubileuszowe przybyli m.in. Isolda Iben-Metzger oraz Dr. Dirk Iben wraz z delegacją z Niemiec, Austrii i Polski.
Państwo Isolda Iben-Metzger oraz Dr. Dirk Iben blisko od dziesięciu lat współpracują z samorządem gminy i dokładają wszelkich starań, by przywrócić dawny wygląd zabytkom pozostałym po mieszkańcach dawnego Reichau. „… zorientowaliśmy się, że zawirowania minionych lat pozostawiły tutaj dziedzictwo historyczno-kulturalne, które wywarło na nas ogromne wrażenie. (…) Od tego dnia postanowiliśmy, że zaangażujemy się w ratowanie i odnawianie tego dziedzictwa.” - podkreśliła w swych słowach Pani Isolda.
Oprócz szeroko zakrojonych działań Samorządu Gminy Lubaczów, lokalnych organizacji i mieszkańców; działalność i wsparcie finansowe wspomnianych wcześniej gości stanowi znaczący wkład w ratowanie dziedzictwa kulturowego Podlesia.Dzięki współpracy w 2013 roku rozpoczęły się pierwszepracezwiązane z rewaloryzacjązabytkowego Cmentarza Ewangelickiego w Podlesiu.Pan Sołtys Maciej Mazurkiewicz, mieszkańcy wsi oraz pracownicy Urzędu Gminy Lubaczów uporządkowali wówczas teren, wykosili trawy i usunęli samosiewy drzew i krzewów oraz odrostów korzeniowych. Renowację nagrobków zlecono Panu Szymonowi Modrzejewskiemu, który wspólnie z członkami stowarzyszenia Magurycz przez dwa tygodnie, pracował nad przywróceniem zabytkowym nagrobkom dawnego wyglądu. Każdy nagrobek został rozebrany, jego elementy umyte specjalnym środkiem czyszczącym a następnie scalone i sklejone, aby na nowo je ustawić na utwardzonym gruzem podłożu. Na końcu wszystkie zabezpieczono chemicznie przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych. Przed przystąpieniem do prac udokumentowanych było 85 nagrobków, w trakcie prac odkryto spod warstwy ziemi kolejnych 17, w tym najstarszy na którym widnieje rok 1808.
W czerwcu b.r. w ramach II etapu rewaloryzacji, Pan Szymon Modrzejewski dokonał naprawy kolejnych 17 krzyży z elementów wykopanych podczas robót w 2013 roku. W przypadku 10 z nich prace polegały na scaleniu fragmentów krzyży za pomocą żywicy epoksydowej i dybli ze stali nierdzewnej, a także włókna szklanego. Natomiast dla 7 krzyży konieczne było jeszcze wykonanie rekonstrukcji brakujących elementów. Spod warstwy ziemi zostały wydobyte także dwa nowe nagrobki oraz fragmenty metalowych tablic nagrobnych.
Spotkanie w Podlesiu było także okazją do omówienia kolejnych planów związanych z dalszą rewitalizacją cmentarza w ramach III etapu działań zaplanowanych na rok 2017. Cmentarz zostanie zbadany w poszukiwaniu kolejnych nagrobków, które po wykopaniu zostaną poddane zabiegom konserwatorskim. Państwo Isolda Iben-Metzger oraz Dr. Dirk Iben zadeklarowali, że wesprą opisane prace.
Wójt Gminy Lubaczów- Wiesław Kapel serdecznie podziękował zagranicznym gościom oraz wszystkim ofiarodawcom i darczyńcom za dbałość o dziedzictwo historyczne. Zwrócił uwagę, że także dzięki temu zaangażowaniu do Podlesia mogło wrócić wiele cennych pamiątek po jego mieszkańcach. Przedstawił również projekt graficzny dzwonnicy, powstały w oparciu o wspomnienia mieszkańców Podlesia. Pod jej budowę tego dnia został wmurowany kamień węgielny. Tuż obok „Pastorówki” powstanie więc ostatni element zabudowy sakralnej dawnego Reichau, który zostanie wykonany przy pomocy sponsorów, organizacji, wolontariuszy i wsparcia zewnętrznego.
Świadkami tego wydarzenia byli m.in. Pan Władysław Szyk oraz Pan Stanisław Kusek przedstawiciele Starostwa Powiatowego w Lubaczowie, Pan Tomasz Lasowy-Radny Rady Gminy Lubaczów,Pan Tomasz Lorenc-Wójt Gminy Wielkie Oczy, Pan Bolesław Dydyk- dyrektor Zespołu Szkół w Baszni Dolnejoraz Pani Beata Niedźwiecka, która jest koordynatorem współpracy pomiędzy gminą a partnerami z Niemiec.
Podlesie staje się wyjątkowym miejscem w skali całej Polski. Dzięki zaangażowaniu mieszkańców, samorządu gminy, Państwa Isoldy Iben-Metzger i Dr. Dirka Ibena oraz ich przyjaciół, a także Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Rzeszowie oraz środkom z UE udało się tu zachować i odtworzyć elementy architektury i kultury sprzed 160 lat.
M.C
